Veiligheid in de procesindustrie
Procesveiligheid (Eng: ‘process safety’) is een relatief nieuw begrip, dat ontstond tijdens en na de wereldwijde ontwikkeling van de (grootschalige) procesindustrie na WO II. De gemeenschappelijke factor bij deze processen is het gebruik van voor de mens en de omgeving gevaarlijke stoffen, waarbij het, ook al door de complexe samenhang tussen de technische installaties, de organisatieaspecten en de menselijke factoren bij het gebruik en produceren ervan, niet zonder meer duidelijk is waar de 'gevaren' (eigenlijk: de ‘risico’s’) nu precies in schuilen. Feit is wel dat het onbedoeld en zeer ongewenste vrijkomen van gevaarlijke stoffen uit de installaties, de zgn. Loss of Containment (LOC), behoort tot de majeure risico's in de procesindustrie.
Door deze combinatie van het gebruik van gevaarlijke stoffen en de vaak onduidelijke of niet goed geïdentificeerde of begrepen risico’s die daarbij kwamen kijken hebben er wereldwijd, met name in de laatste drie decennia van de vorige eeuw en de jaren 2000-2010, grote ongevallen plaatsgevonden in de procesindustrie. Helaas resulteerden deze ongevallen vaak in vele dodelijke en/of ernstig gewonde slachtoffers.
Wake up call
Tot op de dag van vandaag is en wordt er inmiddels gelukkig veel gedaan om de veiligheid van processen met gevaarlijke stoffen beter te begrijpen en te beheersen. En dan niet alleen in het ontwerpen, bouwen, opereren en onderhouden van procesinstallaties, maar ook in de wijze hoe de organisatie rond procesveiligheid is (of moet zijn) opgebouwd. Daarnaast begrijpen we steeds beter hoe de menselijke factor (bijvoorbeeld in termen van opleiding, kennis, ervaring en gedrag) van invloed is op de veiligheid.
Ongevallen en incidenten kunnen zeer ingrijpend zijn voor niet alleen de direct betrokken, maar ook de gehele bedrijfsvoering. Omdat ze daarnaast kunnen leiden tot zeer hoge (ook maatschappelijke) kosten en daarmee zelfs de bestaanszekerheid van de onderneming kunnen aantasten, is dit vaak een voor de hand liggende reden om ongevallen en incidenten te voorkómen. Dit staat nog los van de wettelijke plicht voor vele bedrijven in de procesindustrie om de veiligheid tot op het hoogst mogelijke niveau te beheersen.
De kosten van (on)veiligheid
In de praktijk speelt, behalve de wens om de procesveiligheid op een hoger plan te brengen, vaak een meer calculerende, bedrijfseconomische benadering een rol. Zolang het aantal, de aard en de omvang van incidenten en ongevallen (de 'kosten van onveiligheid') niet leidt tot een onevenredige stijging van de ‘kosten van veiligheid’, lijkt er weinig noodzaak om te investeren in procesveiligheid. Dit wordt versterkt doordat de incidenten en ongevallen in de procesindustrie nogal eens gekenmerkt worden door de zeer ernstige gevolgen ervan, maar een zeer lage kans van optreden hebben. Dit in tegenstelling tot ongevallen die voortkomen uit arbeids(on)veiligheid.
Maar kennen we de kosten van (on)veiligheid eigenlijk wel zo goed?
Op weg naar nul ongevallen en incidenten
De Process Safety Academy is de plaats waar de discussie over procesveiligheid diepgaand gevoerd wordt, en waarmee richting gegeven wordt aan de inspanningen om redelijke procesveiligheidsprestaties structureel om te buigen naar goede prestaties, en goede prestaties verder te verbeteren naar excellente prestaties van de onderneming. Onze trainingen en opleidingen zijn er op gericht de (safety) professionals in de organisatie de daarvoor benodigde kennis en vaardigheden (beter) te leren gebruiken en toe te passen: een belangrijk element in de persoonlijke ontwikkeling van de medewerker.